Kent çalışmaları çok disiplinli, kuramsal ve metodolojik açıdan çeşitliliğe sahip bir alan. Kente ve kentsel mekânlara dair tüm çalışmalar gündelik hayatı, tarihi, siyaseti, ekonomiyi, kültürü, toplumu birlikte tahayyül etmeyi zorunlu kılar. Modern kentselliğin farklı görünümlerini ele alarak kentleri ve mekânları insanla, doğayla, inanç ve değerlerle ve yaşama kültürüyle uyumlu olacak şekilde yeniden düşünmek kent çalışmalarının temel amaçlarından biridir. Kent çalışmaları ne nostaljik bir özlemi ne de ütopik bir iyimserliği merkeze alır. Geçmişin birikimi, bugünün ihtiyaçları ve geleceğin sorumluluğu kent çalışmalarının odağında olmalıdır. Kent Çalışmaları Ödülleri, tam da bu noktada, alandaki birikimi bütünsel olarak görmenin yanı sıra kentleri, kentleşme süreçlerini ve kentsel yaşamın dinamiklerini anlamaya/açıklamaya çalışan, bu dinamiklerin yarattığı değişim ve sorunlara yeni bakışlar getiren, çözüm üretmeye çalışan bilimsel eserleri teşvik etmeyi amaçlamaktadır.

Kent Çalışmaları çok sayıda disiplini kesen bir alandır. Bu alandaki farklı disiplinlerin katkılarını açığa çıkarmak, bilimsel ilişki ve iş birliğini teşvik etmek bu ödülün temel amaçları arasındadır. Bu nedenle, disipliner sınırları aşma amacı doğrultusunda tüm disiplinlerden başvuru kabul edilmiştir. Nitekim, 2021’de şehir planlamadan mimarlığa, tarihten felsefeye, sosyolojiden siyaset bilimine kadar çok sayıda disiplinden bilim insanı ödüle başvuruda bulunmuştur. Bu çeşitlilik, kent çalışmaları alanının ne denli verimli ve zengin olduğunun da bir ifadesidir.

Ödül kapsamında farklı düzeylerde araştırmacıların başvurabileceği kategoriler oluşturulmuştur. Genç araştırmacılar ve deneyimli akademisyenler başta olmak üzere Ödüle çok sayıda eser sahibi başvuru yapmıştır. Ödüle toplam 190 eserle başvuru yapılmıştır. Bu eserlerin 41’i kitap, 60’ı doktora tezi, 89’u ise makaledir. Bu sayılar, söz konusu kategoriler itibariyle anlamlı/dengeli bir dağılıma işaret etmektedir.

Kent Çalışmaları Ödülleri’nin öncelikli hedeflerinden biri de görece güncel çalışmaları gündeme taşımaktır. Bu nedenle, ödüle aday gösterilen eserlerin son 5 yıl içerisinde yayımlanmış olma şartı, başvuru koşulları arasında özellikle yer almaktadır. Bu ölçüt sayesinde, kent çalışmaları alanındaki üretim yıllar itibariyle de izlenebilecektir.

Kent Çalışmaları Ödülleri’ne gelen başvurular, kent çalışmaları alanında Türkiye’de gündemde olan öncelikli konu ve ilgileri de göstermektedir. Başvurularda öne çıkan anahtar kelimeler kentsel dönüşüm, kentleşme, göç, kültür, sürdürülebilirlik, akıllı kentler, gündelik hayat, iklim değişikliği, kent kültürü ve kentsel korumadır. Öte yandan Ödül başvurularındaki anahtar kelimelerde yaya hareketliliğinden müzelere, akıllı kent ekosistemlerinden aidiyete kadar dikkat çekici bir çeşitlilik de gözlemlenmektedir.

Başvuru sahiplerinin 50 farklı lisans programından mezun oldukları görülmektedir. Başvuru yoğunluğuna göre bu programlardan öne çıkanlar sırasıyla şunlardır: Mimarlık, şehir planlama, kamu yönetimi, tarih, peyzaj mimarlığı, sosyoloji, işletme ve sanat tarihi. Çalışmalarını farklı disiplinlerde sürdüren akademisyenlerin yanı sıra gerek kamu gerekse özel sektörde görev yapan başvuru sahiplerinin de bulunması, Kent Çalışmaları Ödülleri sürecine ayrı bir zenginlik katmıştır.

Kent Çalışmaları Ödülleri başvuru ve değerlendirme aşamalarını bilimsel ve nesnel bir çerçevede yürütmek üzere özel bir yazılım kullanılmıştır. Tüm başvuru, teknik ve hakem değerlendirme süreçleri bu yazılım üzerinden elektronik ortamda yürütülmüştür.

Teknik değerlendirme süreci yani başvuruların Kent Çalışmaları Ödül Esasları’na uygunluğunun belirlenmesi dört kişiden oluşan bir sekretarya tarafından üstlenilmiştir. Teknik değerlendirmeyi müteakip, düzenleme kurulu tarafından hakem atamaları gerçekleştirilmiştir. Bu süreçte; öncelikle tüm alanları kapsayan anahtar kelimeler sisteme tanımlanmış, ardından yazarların önerdiği anahtar kelimelerle hakemlerin çalışma alanları eşleştirilmiş, her bir eser alanında uzman iki hakeme gönderilmiştir. Böylece, teknik değerlendirmeyi geçebilen eserler 105 hakem tarafından Ödül Esasları’nda belirtilen bilimsel kriterler uyarınca değerlendirilmiştir. Hakem değerlendirmesinin ardından düzenleme kurulu incelemelerini tamamlayarak ödüle layık olabilecek eserlerin kısa bir listesini hazırlamış ve jüriye sunmuştur. Jüri üyeleri her bir kategoride kendilerine sunulan eserleri incelemiş, bir araya gelerek ödüle layık görülen eserleri belirlemiştir. Teknik değerlendirmeden jüri değerlendirmesine kadar olan tüm süreçlerin objektif ve bilimsel olduğu kadar etik hassasiyetleri de gözeterek gerçekleştirilmiş olması, Kent Çalışmaları Ödülleri’nin niteliğinin giderek artacağının teminatı olarak değerlendirilmelidir.

Türkiye’deki kent çalışmalarının arz ettiği kuramsal ve metodolojik derinlik ve ampirik çeşitlilikle küresel ölçekteki araştırmalara da katkı sunma potansiyeline ve birikimine sahip olduğunu görmek oldukça sevindiricidir. Kent Çalışmaları Ödülleri’nin bu birikimin gelişimine önemli bir katkı sağlayacağı daha ilk yıldan anlaşılmıştır. Kent çalışmaları alanındaki birikimin ortaya çıkarılarak görünür kılınması, yeni araştırma ve tartışmalara, farklı alanlar ve çalışmalar arasında iş birliklerinin geliştirilmesine imkân sağlayacaktır.

Düzenleme Kurulu